Του Νίκου Ι. Κωστάρα
Οι
χαιρετισμοί προς την Υπέρμαχο Στρατηγό στη σημερινή αβέβαιη εποχή είναι
επίκαιροι και ελπιδοφόροι. Δημιουργούν θερμή και υποβλητική ατμόσφαιρα για να
εκφράσουν την απέραντη ευγνωμοσύνη, τη βαθιά συγκίνηση και τις θερμές
ευχαριστίες στην άγια Μορφή της Παναγίας. Όλη η ομορφιά, όλη η χάρη, όλη η
καλοσύνη συμπυκνωμένη στην καλοσύνη της Παναγίας. Ένας χείμαρρος ψυχικής εξομολόγησης,
εσωτερικής αναγνώρισης. Γιατί οι χαιρετισμοί προς την Θεοτόκο είναι ένας
λαμπρός λογοτεχνικός αστέρας. Ό,τι καλύτερο γλωσσικά, ό,τι ομορφότερο λεκτικά,
ό,τι εντυπωσιακότερο σχηματικά, θρησκευτικό, αινετικό ποίημα. Το ασάλευτο
στήριγμα του Ελληνισμού, σ’ όλες τις καταπιέσεις και στους πολλούς
κλυδωνισμούς. Είναι οι «χαιρετισμοί» που διαλύουν τα σύννεφα της απιστίας, της
άρνησης και της αμφιβολίας των χαλεπών καιρών μας, που βομβαρδίζονται
συστηματικά από τα «τηλεσκουπίδια» των Μ.Μ.Ε. αποπροσανατολίζοντας τον λαό μας
από τα Εθνικά προβλήματα.
Άλλη
εικόνα μας διαμορφώνουν τα Μ.Μ.Ε. στην κινούμενη άμμο της εποχής μας και άλλη
διαπιστώνουμε με τους «χαιρετισμούς» που οι πιστοί κατακλύζουν τους ναούς. Η
Ελληνορθόδοξη παράδοση έχει βαθιές ρίζες με σταθερές αξίες στο λαό. Υπάρχουν
αντισώματα, η σιωπηλή δύναμη καλά ριζοκρατεί και δεν παρασύρεται. Γεμίζουν τους
ναούς όπως τη δύσκολη εκείνη εποχή – το 626 μ.Χ. που κινδύνευε η Βασιλεύουσα
από την πολιορκία των Αβάρων και των Περσών.
Τότε
ο Αυτοκράτορας Ηράκλειτος βρισκόταν μακράν της Κωνσταντινουπόλεως στην Κιλικία,
στη, Τρίτη εκστρατεία κατά των Περσών. Αλλά ο Χοσρόη Β’ των Περσών προέβη σε
τολμηρό αντιπερισπασμό. Κατόπιν συνεννοήσεως μετά των Αβάρων, πολιόρκησαν από
κοινού την Κωνσταντινούπολη με ογδόντα χιλιάδες στρατό, πολιορκητικών μηχανών
και μονόξυλων πειρατικών πλοίων. Ο Ηράκλειτος δεν μπορούσε, αλλά ούτε πρόφθανε
να επιστρέψει στη Βασιλέυουσα. Είχε όμως εμπιστοσύνη στους συμβούλους του, τον
Πατριάρχη Σέργιο και τον Πατρίκιο Βώνο μαζί με τον οκταετή γιο του Κωνσταντίνο.
Προ της αναχωρήσεώς του είχε γίνει κατανυκτική δέηση στο ναό της Αγίας Σοφίας ,
που ο ίδιος είχε απαγγείλει την ευχή: «Δέσποτα Θεέ και Κύριε Ιησού Χριστέ, μη
παραδώσης ημάς εις όνειδος τοις εχθροίς Σου δια τάς αμαρτίας ημών, αλλ’
επιβλέψας ελέησον και την κατά των εχθρών Σου νίκην δος ημίν, όπως μη
καυχήσωνται αλάστορες και της Σης κληρονομιάς επαιρόμενοι».
Μπροστά
στον επικείμενο κίνδυνο, ο Πατριάρχης Σέργιος κρατούσε την εικόνα της Θεοτόκου,
περιερχόταν τα τείχη και ενεθάρρυνε τους στρατιώτες και τους πολίτες, οι οποίοι
έδειξαν θάρρος και ευψυχία. Οι Αβάροι είχαν την πεποίθηση ότι θα πετύχουν στην
πολιορκία αλλά μετά δέκα μέρες αγώνα, δηλαδή την 7η Αυγούστου 626, ο
Βυζαντινός στόλος απέκρουσε μεγάλη επίθεση των Αβάρων και κατεβύθισε πλήθος
μονόξυλων. Τόσο μεγάλη ήταν η καταστροφή των εχθρών ώστε ο Γεώργιος Πισίδης –
αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων – ονομάζει τον Κεράτιον Κόλπον «ερυθράν
θάλασσαν εκ του ρεύσαντος αίματος».
Στην τροπή του
σε άτακτη φυγή συνετέλεσε και ένα φυσικό γεγονός! Το αιφνίδιο ξέσπασμα μιας
πολύ μεγάλης θαλασσοταραχής και μιας πολύ μεγάλης θύελλας, με τη συνοδεία
αστραπών, βροντών και κεραυνών και το βύθισμα πολλών εχθρικών πλοίων.
Μετά
αυτήν την αποτυχία ο Χαγάνος έκαυσε τις μηχανές του και απεχώρησε. Η Πόλη
νίκησε, η Πόλη σώθηκε. Και ο λαός της και ο στρατός της, οι υπερασπιστές της
απέδωσαν τη νίκη της και τη σωτηρία της στην «Υπερμάχω Στρατηγό», την Υπεραγία
Θεοτόκο. Οι κάτοικοι της Κωνσταντινουπόλεως απαλλαγέντες του εχθρού εξύμνησαν
αμέσως τη στρατηγό «παρθένον», στην οποία απέδωσαν την λαμπράν νίκην δια του
Ακάθιστου Ύμνου, που έψαλαν όρθιοι, στο ναό της Παναγίας των Βλαχερνών, που
ήταν πλησίον του ναυστάθμου των εχθρών:
«Τη Υπερμάχω στρατηγώ τα νικητήρια!
ως λυτρωθείσα των δεινών
ευχαριστήρια
Αναγράφω Σοι, η πόλις Σου
Θεοτόκε.
Αλλ’ ως έχουσα το κράτος
απροσμάχητον,
Εκ παντοίων με κινδύνων
ελευθέρωσον.
Ίνα κράζω Σοί: χαίρε νύμφη
ανύμφευτε!»
Είναι
ένας θαυμάσιος ύμνος που αποτελεί ένα «θαυμάσιο καλλιτέχνημα της βυζαντινής
λογοτεχνίας» και περιλαμβάνει το προοίμιον και 24 ύμνους με αλφαβητική σειρά.
Ως ποιητής του Ύμνου θεωρείται μάλλον ο Ρωμανός ο Μελωδός, αλλά είναι άλλοι που
αποδίδουν αυτόν στον πατριάρχη Σέργιον ή στον Γεώργιο Πισίδην και σε άλλους.
Σ’
αυτούς τους «χαιρετισμούς» δοξάζεται το μεγαλείο και ο θησαυρός της Ελληνικής
γλώσσας. Τόσο ο Ύμνος όσο και ο Κανών αποτελούν ένα αριστουργηματικό εγκώμιο
προς την Υπερμάχο Θεοτόκο, τη Μάνα της Ρωμιοσύνης. Από τότε θεωρείται η
Υπέρμαχος του Γένους, που σε όλους τους Εθνικούς μας αγώνες υπήρξε προστάτιδα
και βοηθός των αγωνιζομένων Ελλήνων «Ρόδον το αμάραντον», που μοσχοβόλησε και
αγίασε την καταβασανισμένη Ελλάδα» (Φ. Κόντογλου). Ιδανικό στήριγμα στις
ανθρώπινες δοκιμασίες και ισχυρό φως στα ψυχικά σκοτάδια της ζωής.
«Λιμήν
ημίν γενού θαλαττεύουσι και ορμητήριον, εν των πελάγει των θλίψεων και των
σκανδάλων πάντων του πολεμήτορος».
«Χαίρε
ολκάς των θελόντων σωθήναι, χαίρε λιμήν των του βίου πλωτήρων, χαίρε φιλοσόφους
ασόφους, δεικνύουσα, χαίρε τεχνολόγους αλόγους ελέγχουσα. Χαίρε σοφών
υπερβαίνουσα γνώσιν, χαίρε γέφυρα
μετάγουσα τους εκ γης προς ουρανόν. Την πάσαν ελπίδα μου εις σε ανατίθημι Μήτηρ
του Θεού, φύλαξον με υπό την σκέπην σου».
Η
Ελλάδα τιμά και χαιρετίζει τη Μάνα της Ρωμιοσύνης και ελπίζει στη συμπαράστασή
της στους δύσκολους καιρούς.
Νίκος Ι. Κωστάρας
__________________________________________________________
* Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "Αρκαδικό Βήμα" αρ. φύλλου 232
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου