* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * Ελπίδα, Αγάπη,Υγεία, Ειρήνη…ΔΥΝΑΜΗ... * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

Καλημέρα σας ................................ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2018* ........
Επιμέλεια σελίδας: Πάνος Σ. Αϊβαλής, δημοσιογράφος, σύμβουλος έκδοσης της εφημ. "Αρκαδικό Βήμα" * ηλεκτρονικό ταχυδρομείο: arkadikovima@gmail.com *

Σάββατο 23 Απριλίου 2016

ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΚΑΛΥΜΜΑ ΤΗΣ ΞΗΡΟΚΑΡΥΤΑΙΝΑΣ



να ἄγνωστο κειμήλιο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου Ξηροκαρύταινας Γορτυνίας εἶναι τό παλαιό Ἱερό Εὐαγγέλιο. Τό ἐντόπισε τό νέο Ε.Σ. τό 2012 στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας Ζώνης, στόν Κάμπο, πού εἶναι ὑπό τήν δικαιοδοσία τῆς ἐνορίας αὐτῆς. Οἱ ἐξωτερικές διαστάσεις του εἶναι 35 x 25 x 4 κ. Εἶναι σχεδόν ἀσυντήρητο καί φέρει ἐμφανῆ τά χνη τῆς φθορᾶς. Συγκεκριμένα οἱ λεκέδες ὑγρασίας, ἡ φθορά καί ὁ ἀποχρωματισμός τοῦ γκρενά κόκκινου βελούδινου ὑφάσματος, ἡ ὀξείδωση τοῦ ἀργύρου κ.. Τό ἐκτυπωμένο κείμενο σέ παλαιότερη ἐπέμβαση ἔχει ἀντικατασταθεῖ μέ λλο ὄψιμο. 
Ὡστόσο ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον παρουσιάζει ἡ κεντρική παράσταση, ἡ ὁποία εἰκονίζει τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. Ἡ ἀπόδοση τοῦ γεγονότος ἀκολουθεῖ τόν δυτικότροπο τύπο ἀπεικονίσεως, μέ τόν Ἰησοῦ σέ ἀκτινωτή δόξα νά πατεῖ πάνω στόν μισανοιγμένο τάφο, μέ ἀνεμίζον περίζωμα τυλιγμένο γύρω ἀπό τό σῶμα, κρατώντας λάβαρο στό ἀριστερό χέρι καί μέ τό δεξιό ὑπερυψωμένο σέ στάση εὐλογίας. Στήν παράσταση ἀκόμη παρουσιάζονται λόγυρα ἀπό τό καινό μνημεῖο δύο ἔντρομοι στρατιῶτες σέ στάση ἄμυνας, ἐνῶ ἕνας τρίτος χαμηλότερα «καθεύδει». Γνώριμες εἰκονογραφικά εἶναι μορφές στή δυτική χαρακτική καί ζωγραφική. πλευρά, πού ἱστορεῖ τήν Ἀνάσταση, πλαισιώνεται πό ἔξεργες σέ μέταλλο μορφές τῶν τεσσάρων Εὐαγγελιστῶν στίς γωνίες. Συγκεκριμένα εκονίζονται στήν ἄνω ἀριστερά ὁ «ΙΩΑΝΝΗΣ», στήν ἄνω δεξιά ὁ «ΜΑΤΘΑΙΟΣ», στήν κάτω ἀριστερά ὁ «ΜΑΡΚΟΣ» καί στήν κάτω δεξιά ὁ «ΛΟΥΚΑΣ».
Στήν ἄλλη ψη τοῦ Ἱεροῦ Εὐαγγελίου στο κέντρο εἰκονίζεται «Η ΣΤΑΥΡΩCIS ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ», μέ τούς τέσσερις προφῆτες στίς γωνίες, καί συγκεκριμένα στήν ἄνω ἀριστερά ὁ «ΔΑΒΙΔ», στήν ἄνω δεξιά ὁ «ΣΩΛΟΜΩΝ», στήν κάτω ἀριστερά ὁ «ΔΑΝΙΗΛ», καί στήν κάτω δεξιά ὁ «ΙΕΡΕΜΙΑΣ».
Παρά τίς ὅποιες μεταγενέστερες ἐπεμβάσεις πού ἔχει δεχθεῖ στήν βιβλιοδεσία καί στά ἀργυρᾶ ἐλάσματα, τό κειμήλιο μαρτυρεῖ ὅτι πιθανότατα εἶναι ἔργο τοῦ γειτονικοῦ Στεμνιτσιώτικου ἐργαστηρίου.
Ὡς γνωστόν στήν μεταβυζαντινή περίοδο ὡς κύρια κέντρα παραγωγῆς τῶν εὐαγγελιοκαλυμμάτων ἦταν τν Καλαρρυτν στήν Ἤπειρο καί οἱ Στεμνιτσιωτν στόν Μορι.
Ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον παρουσιάζει τό ἔτος κατασκευῆς του, τό 1879, πού ἀναγράφεται χαμηλότερα ἀπό τό εὐλογον χέρι τοῦ ἀναστημένου Χριστοῦ, νῶ πάνω στήν ὀρθομαρμάρωση τοῦ καινοῦ μνημείου ἀναγράφεται τό χωριό «ΚΑΡΙΤΕVΑ». Τό χωριό Ξηροκαρύταινα παντᾶ καί μέ τήν ὀνομασία Καρύταινα. Πάντως τό Εὐαγγέλιο κατασκευάσθηκε, ὅταν ἤδη εἶχε γίνει ὁ Μεγάλος Ξεσηκωμός τοῦ 1821.
Ἐπίσης κατά τήν περίοδο αὐτή κατασκευάσθηκε καί ὁ Ναός τῆς σημερινῆς ἐνορίας Ξηροκαρύταινας, διότι στό χωριό καί στό πλησίον του οἰκισμό τοῦ Παλιοχωρίου, πάρχουν ἀναφορές γιά δώδεκα Ναούς. Κάθε φαμελιά εἶχε τόν ναό της. Στήν γενική προσπάθεια νά ἑνώσει τούς Ρωμιούς, ὁ ἱεροκήρυκας Χριστοφόρος Παπουλᾶκος πού περιόδευσε στόν Μοριά κατά τά ἔτη 1849-1852 καί πέρασε ἀπό τό χωριό μας. Κατά τήν περίοδο ἐκείνη παρατηρήθηκε οἰκοδομικός ὀργασμός μεγάλων κεντρικῶν Ναῶν. Ἐνδεικτική εἶναι ἡ περίπτωση τῆς νήσου Ἐλαφόνησου, ὅπου ὁ Παπουλᾶκος ἔδωσε ἐντολή νά κατασκευάσουν τό Ναό τοῦ ἁγίου Σπυρίδωνος, γιά νά κάνει τούς κατοίκους νά μονοήσουν, ἀφοῦ θά ἐκκλησιάζονται πό τήν ἴδια στέγη.
Τελειώνοντας, σημειώνεται ὅτι ὁ ἱστοριοδίφης τοῦ χωριοῦ, ὁ ἀείμνηστος Γεώργιος Σιέττος, υἱός τοῦ ἱερέως τῆς Ξηροκαρύταινας π. Βασιλείου, στό δακτυλογραφημένο ἔργο του «Λαογραφικά καί ἱστορικά Ξηροκαρύταινας Γορτυνίας», Πειραιᾶς 1982, στίς σσ. 381-382, πού ἀποτελοῦν καί τόν ἐπίλογο τοῦ ἔργου του, παρουσιάζει τῆς πέντε πιθανές ἐκδοχές γιά τό ὄνομα τοῦ χωριοῦ του.
Σήμερα τό ἱστορικό ερό αὐτό Εὐαγγέλιο φυλάσσεαι στό χῶρο τοῦ Γραφείου τῆς ἐνορίας τοῦ Ξηροκαρύταινας, στό πρώην Σχολεῖο.


Τό Ε. Σ. τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη Ξηροκαρύταινας.

Πέμπτη 14 Απριλίου 2016

Ὁ Μέγας Κανών

π.Ιωάννης Σουρλίγγας



Ψυχή μου, ψυχή μου, ἀνάστα, τί καθεύδεις τό τέλος ἐγγίζει καί μέλλεις θορυβεῖσθαι ἀνάνηψον οὖν, ἵνα φείσηταί σου Χριστός ὁ Θεός, ὁ πανταχοῦ παρών καί τά πάντα πληρῶν
Στίς ἐνορίες ὁ Μεγάλος Κανόνας ψάλλεται ἀνεξαρτήτως ἀπό τόν Ὄρθρο, τόἑσπέρας τῆς Τετάρτης τῆς πέμπτης ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶν. Ἀναγινώσκομεν ἀρχικῶς τὸ Μικρὸν Ἀπόδειπνον καί ἀμέσως μετὰ ἀρχόμεθα ψάλλοντες τὸν Μέγαν Κανόνα μετὰ στίχου εἰς ἕκαστον τροπάριον· « Ἐλέησόν με, ὁ Θεός, ἐλέησόν με ».
Ὁ Μέγας Κανών, ποὺ συνέθεσε ὁ ἅγιος Ἀνδρέας ὁ Ἱεροσολυμίτης, ἀρχιεπίσκοπος Κρήτης, εἶναι ἕνας ἀπὸ τοὺς πιὸ ὑπέροχους ὕμνους τῆς Ἐκκλησίας μας, εἶναι ὕμνος βαθιᾶς συντριβῆς καὶ συγκλονιστικῆς μετανοίας, ὁ ὁποῖος ψάλλεται τμηματικὰ τὶς τέσσερις πρῶτες ἡμέρες τῆς Καθαρῆς Ἑβδομάδας καὶ ὁλόκληρος τὴν Πέμπτη τῆς Ε´ ἑβδομάδας τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς.
Ὁ ἅγιος Ἀνδρέας, ἀρχιεπίσκοπος Κρήτης, συνθέτοντας τὸν Μέγαλο Κανόνα, ἀποβλέπει στὸ νὰ φέρει τὸν ἄνθρωπο σὲ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητάς του καὶ νὰ τὸν ὁδηγήσει μέσα ἀπὸ τὴν μετάνοια κοντὰ στὸν Θεό. Τό ἔργο καί ὁ σκοπός τοῦ Μεγάλου Κανόνα εἶναι νά ξεσκεπάσει τήν ἁμαρτία καί ἔτσι νά μᾶς ὁδηγήσει στή μετάνοια. Ἡ ἀποκάλυψη αὐτή, δέν γίνεται μέ ὁρισμούς καί ἀπαριθμήσεις, ἀλλά μέ μία βαθειά ἐνατένιση στή μεγάλη βιβλική ἱστορία, πού εἶναι ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τῆς ἁμαρτίας, τῆς μετάνοιας καί τῆς συγγνώμης.
Καταλαβαίνουμε ὅτι ἁμαρτία εἶναι, πρῶτα ἀπ’ ὅλα, ἡ ἄρνηση ὅτι ἡ ζωή εἶναι προσφορά ἤ θυσία στόν Θεό, μέ ἄλλα λόγια δηλαδή, ἡ ἄρνηση ὅτι ἡ ζωή ἔχει θεϊκό προσανατολισμό, ὅτι ἡ ἁμαρτία, ἑπομένως, εἶναι ἀπό τίς ρίζες της, ἡ παρέκκλιση τῆς ἀγάπης μας ἀπό τόν τελικό σκοπό της.
Ὁ κάθε χριστιανός, συναισθανόμενος τὸ βάρος τῆς ἁμαρτίας·, κατανοεῖ τὶς τραγικὲς συνέπειες τῆς ἀποστασίας ἀπό τόν Πανάγαθο Θεό, μετανοεῖ, ξεσπᾶ σὲ θρῆνο γοερό, ἕναν θρῆνο ὅμως ποὺ σώζει, ἔναν θρῆνο ποὺ ἐπαναφέρει τὴν ἀνθρώπινη ὕπαρξη κοντὰ στὸν Θεό.
Μέσα σέ αὐτήν τήν κατανυκτική περιόδο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ὁ Μέγαλος Κανόνας προσφέρει ἕνα συγκλονιστικό βίωμα. Ψάλλεται ἐκ τοῦ στόματος τοῦ κάθε πιστοῦ σάν ἀφυπνιστικός σεισμός, σάν ἀποστροφή στήν κοιμωμένη καί ραθυμοῦσα ψυχή του.
+ π.Ι.Σ.