Ὁ Μέγας Κανών

π.Ιωάννης Σουρλίγγας

Ψυχή μου, ψυχή μου, ἀνάστα, τί καθεύδεις τό τέλος ἐγγίζει καί μέλλεις θορυβεῖσθαι ἀνάνηψον οὖν, ἵνα φείσηταί σου Χριστός ὁ Θεός, ὁ πανταχοῦ παρών καί τά πάντα πληρῶν

Στίς ἐνορίες ὁ Μεγάλος Κανόνας ψάλλεται ἀνεξαρτήτως ἀπό τόν Ὄρθρο, τόἑσπέρας τῆς Τετάρτης τῆς πέμπτης ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶν. Ἀναγινώσκομεν ἀρχικῶς τὸ Μικρὸν Ἀπόδειπνον καί ἀμέσως μετὰ ἀρχόμεθα ψάλλοντες τὸν Μέγαν Κανόνα μετὰ στίχου εἰς ἕκαστον τροπάριον· « Ἐλέησόν με, ὁ Θεός, ἐλέησόν με ».

Ὁ Μέγας Κανών, ποὺ συνέθεσε ὁ ἅγιος Ἀνδρέας ὁ Ἱεροσολυμίτης, ἀρχιεπίσκοπος Κρήτης, εἶναι ἕνας ἀπὸ τοὺς πιὸ ὑπέροχους ὕμνους τῆς Ἐκκλησίας μας, εἶναι ὕμνος βαθιᾶς συντριβῆς καὶ συγκλονιστικῆς μετανοίας, ὁ ὁποῖος ψάλλεται τμηματικὰ τὶς τέσσερις πρῶτες ἡμέρες τῆς Καθαρῆς Ἑβδομάδας καὶ ὁλόκληρος τὴν Πέμπτη τῆς Ε´ ἑβδομάδας τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς.

Ὁ ἅγιος Ἀνδρέας, ἀρχιεπίσκοπος Κρήτης, συνθέτοντας τὸν Μέγαλο Κανόνα, ἀποβλέπει στὸ νὰ φέρει τὸν ἄνθρωπο σὲ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητάς του καὶ νὰ τὸν ὁδηγήσει μέσα ἀπὸ τὴν μετάνοια κοντὰ στὸν Θεό. Τό ἔργο καί ὁ σκοπός τοῦ Μεγάλου Κανόνα εἶναι νά ξεσκεπάσει τήν ἁμαρτία καί ἔτσι νά μᾶς ὁδηγήσει στή μετάνοια. Ἡ ἀποκάλυψη αὐτή, δέν γίνεται μέ ὁρισμούς καί ἀπαριθμήσεις, ἀλλά μέ μία βαθειά ἐνατένιση στή μεγάλη βιβλική ἱστορία, πού εἶναι ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τῆς ἁμαρτίας, τῆς μετάνοιας καί τῆς συγγνώμης.

Καταλαβαίνουμε ὅτι ἁμαρτία εἶναι, πρῶτα ἀπ’ ὅλα, ἡ ἄρνηση ὅτι ἡ ζωή εἶναι προσφορά ἤ θυσία στόν Θεό, μέ ἄλλα λόγια δηλαδή, ἡ ἄρνηση ὅτι ἡ ζωή ἔχει θεϊκό προσανατολισμό, ὅτι ἡ ἁμαρτία, ἑπομένως, εἶναι ἀπό τίς ρίζες της, ἡ παρέκκλιση τῆς ἀγάπης μας ἀπό τόν τελικό σκοπό της.

Ὁ κάθε χριστιανός, συναισθανόμενος τὸ βάρος τῆς ἁμαρτίας·, κατανοεῖ τὶς τραγικὲς συνέπειες τῆς ἀποστασίας ἀπό τόν Πανάγαθο Θεό, μετανοεῖ, ξεσπᾶ σὲ θρῆνο γοερό, ἕναν θρῆνο ὅμως ποὺ σώζει, ἔναν θρῆνο ποὺ ἐπαναφέρει τὴν ἀνθρώπινη ὕπαρξη κοντὰ στὸν Θεό.

Μέσα σέ αὐτήν τήν κατανυκτική περιόδο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ὁ Μέγαλος Κανόνας προσφέρει ἕνα συγκλονιστικό βίωμα. Ψάλλεται ἐκ τοῦ στόματος τοῦ κάθε πιστοῦ σάν ἀφυπνιστικός σεισμός, σάν ἀποστροφή στήν κοιμωμένη καί ραθυμοῦσα ψυχή του.

+ π.Ι.Σ.