Το ιστορικό μοναστήρι του Πάρνωνα
Στις 21 Νοεμβρίου περιφορά της ιστορικής εικόνας στο Λεωνίδιο
Ανηφορίζοντας από το Λεωνίδιο προς τον Κοσμά, η στροφή στο 10ο χιλιόμετρο, επιφυλάσσει πάντα τα ίδια συναισθήματα… Οσες φορές και αν έχει κάνει κανείς αυτή τη διαδρομή… Έκπληξη, εντυπωσιασμός, δέος. Ψηλά στον κοκκινόβραχο του Πάρνωνα, γατζωμένη η κάτασπρη Μονή της Παναγίας της Ελωνας. Η ιστορία της Μονής πάει πολύ πίσω στους αιώνες. Τότε που σύμφωνα με την παράδοση οι βοσκοί της Βασκίνας, οι οποίοι φύλαγαν τα ζώα τους στις Καμάρες και τη Ροδιά, βλέποντας κάθε βράδυ στον απέναντι βράχο ένα μικρό φως, ενημέρωσαν τον Επίσκοπο και τους κατοίκους του Πραστού. Στο μέσο του πανύψηλου βράχου, κλήρος και λαός που έφθασαν εκεί, είδαν την εικόνα της Παναγίας Βρεφοκρατούσας και ένα αναμμένο καντήλι.
 |
| Καντήλι της Μονής. |
«Η εικόνα βρέθηκε κρεμάμενη στο βράχο, σώζεται το ξυλάκι που ήταν η Αγία Εικόνα. Κατόπιν δεήσεως του Επισκόπου Ρέοντος και Πραστού και πλήθους πιστών, η εικόνα κατέβηκε σ’ ένα σημείο χαμηλότερα. Εκεί έκαναν το πρώτο εκκλησάκι. Οι Άγιοι Πάντες. Μια παράγκα ξύλινη είχαν αρχικώς…» μας λέει ο Πρωτοπρεσβύτερος Νικόλαος Σαράντης, Αρχιερατικός Επίτροπος της Περιφερείας, ο οποίος μας μίλησε για τη Μονή. Δημιουργοί της Μονής και πρώτοι μοναχοί της, οι ασκητές Καλλίνικος και Δοσίθεος οι οποίοι είχαν τραγικό τέλος από τη βιαιότητα των Τούρκων. Από χειρόγραφα ερευνητών μαθαίνουμε ότι: «Δυο Τούρκοι, εκ των πολλών οίτινες κατά την εποχήν εκείνην ως λυσσώδεις λύκοι περιεφέροντο τήδε κακείσε κατασφάζοντες και διαρπάζοντες τους Χριστιανούς, περιπλανηθέντες κατά τα μέρη εκείνα και επιτυχόντες τον Καλλίνικον εξελθόντα της Μονής, τις είδεν διατί, εις την φάραγγα την μεταξύ της τοποθεσίας Τουσκιά και της Μονής, κατέσφαξαν αυτόν, έκτοτε η τοποθεσία αυτή του Καλλινίκου επωνομάσθη. Επειτα δε προχωρήσαντες προς την Μονήν και ιδόντες το σχοινίον κρεμάμενον μετά της τροχαλίας, δια της οποίας εγένετο η ανάβασις εις την Μονήν, αναρριχηθέντες ανέβηκαν απαρατήρητοι εις αυτήν. Διερευνήσαντες δε τα κελλία εύρον τον Δοσίθεον μόνον, τον οποίον αφού πολυειδώς και πολυτρόπως εβασάνισαν κατέσφαξαν εν τέλει και αυτόν και ούτω εν μια και τη αυτή ημέρα οι τέως συνασκηταί τον μαρτυρικόν ανεδήθηκαν στέφανον».
Όπως μας λέει ο Πατέρας Νικόλαος, ήταν τότε που «έγινε και το πρώτο θαύμα, όπως μας μεταφέρεται από χείλια σε χείλια από τους Πατέρες. Όταν ήρθαν οι Τούρκοι με άγριες διαθέσεις να κάψουν τους μοναχούς η Αγία Εικόνα έβγαλε μια λάμψη και τύφλωσε τον ένα Τούρκο ο οποίος μετάνιωσε για την πράξη του και ζήτησε συγγνώμη. Οι Πατέρες προσευχήθηκαν και το φως του επανήλθε. Πηγαίνοντας στην Τουρκία, ήταν αξιωματούχος, έδωσε πολλά προνόμια στη Μονή».
 |
| Ο Πρωτοπρεσβύτερος Νικόλαος Σαράντης. |
Την αγριότητα των Τούρκων γνώρισε εκ νέου η Μονή της Παναγίας της Έλωνας, την περίοδο των Ορλωφικών, οπότε κατέσφαξαν τους μοναχούς, λεηλάτησαν τους θησαυρούς και πυρπόλησαν τα κτίσματα. Στα ερείπια ανακατασκευάζεται η Μονή, γνωρίζοντας τη μεγαλύτερη ακμή την περίοδο 1798-1811. Η ακμή της Μονής είχε ως αποτέλεσμα αυτή να ανακηρυχθεί Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή –δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς- αποκτώντας έτσι πολλά προνόμια επί τουρκοκρατίας, αλλά και χρηματικές κυρίως υποχρεώσεις προς το Πατριαρχείο. Στον αγώνα κατά των Τούρκων η Μονή προσφέρει χρήματα στην Πελοποννησιακή Γερουσία, όπως φαίνεται και από το σχετικό έγγραφο. Δέχθηκε πλήγμα από το διάταγμα του 1833 «Περί διαλύσεως των Μοναστηρίων». Κρίθηκε διατηρητέα επί Όθωνα.
Η Μονή ήταν ανδρική μέχρι το 1971 οπότε μετατράπηκε σε γυναικεία. Σήμερα δεν διαθέτει την περιουσία που είχε παλαιότερα. Πολλά από τα χτήματά της έχουν πάει σε ακτήμονες της περιοχής, μας εξηγούν, ωστόσο κάθε χρόνο το λάδι που συγκεντρώνει από τους πιστούς το διαθέτει σε ευαγή ιδρύματα της Αρκαδίας. «Δίνουμε 500 κιλά στο γηροκομείο Τρίπολης, 250 κιλά στο γηροκομείο Λεωνιδίου, 250 κιλά στον Οίκο Τυφλών, 150 κιλά στη Μονή Ανω Χρέπας που δεν έχει λάδι, μοιράζουμε 200-250 κιλά σε φτωχούς στο Λεωνίδιο και τις γύρω περιοχές».
 |
| Καμπαναριό της Μονής. |
Ο ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ
Μπαίνοντας στη μικρή πετρόχτιστη εκκλησία, η οποία χτίστηκε το 1809 με χρήματα της Μονής κατόπιν αδείας του Τούρκου διοικητή του Μωριά, Βελή Πασά, γιου του Αλή Πασά, ο προσκυνητής εντυπωσιάζεται από τα δεκάδες καντήλια, τάματα και αφιερώματα των πιστών. «Κάθε καντήλι και ένας πόνος, ένας πόθος» σημειώνει ο Πατέρας Νικόλαος, στρέφοντας το βλέμμα του προς την μαυρισμένη από τον καπνό των κεριών οροφή του Ναού. Μοναδική η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας, έργο του Ευαγγελιστή Λουκά σύμφωνα με την παράδοση. Είναι κατασκευασμένη με κερί για λόγους ασφαλείας μετά την κλοπή της το 2006.
Η ιστορική εικόνα θεωρείται θαυματουργή. «Ο κόσμος μας λέει πολλές περιπτώσεις. Θεραπεία ασθενειών, τεκνογονία… Πολλά ζευγάρια μας το ομολογούν. Αυτό μαρτυράει και ο μεγάλος αριθμός βαφτίσεων που γίνονται στη Μονή… Εχω ζήσει συγκινητικές ιστορίες... Έχουν έρθει, από όλα τα μέρη. Αμερική, Κύπρο. Αυτή τη χρονιά είχαμε 80 βαφτίσεις και ήδη μας έχουν δηλώσει δυο για το 2010» αναφέρει ο Πρωτοπρεσβύτερος.
Ο Πατέρας Νικόλαος ξεναγώντας μας στο Ναό, τονίζει το ξυλόγλυπτο τέμπλο του Ναού, το οποίο χρονολογείται από το 1400 σύμφωνα με τους επιστήμονες. Πάνω του υπάρχουν λεπτομερείς περίτεχνες παραστάσεις «της Ανάστασης του Κυρίου, της Ζωοδόχου Πηγής, το Μυστικού Δείπνου, του Συμπόσιου του Προδρόμου σε όλο του το μεγαλείο, όπως βλέπετε φαίνεται η κεφαλή του Προδρόμου που μεταφέρεται επί πίνακι, του Δανιήλ στο λάκκο των λεόντων, του απαγορευμένου καρπού που έδωσε η Εύα στον Αδάμ» αναφέρει, επισημαίνοντας το σημείο κάτω από την εικόνα της Παναγίας –δεξιά της Ωραίας Πύλης- το οποίο «έχει καταστραφεί καθώς προσκυνητές έκοβαν μικρά κομμάτια του τέμπλου για φυλαχτό». Η παρουσία της εικόνας της Παναγίας στο συγκεκριμένο σημείο του τέμπλου δικαιολογεί ότι η εκκλησία ήταν παλαιότερα αφιερωμένη στη Ζωοδόχο Πηγή... Στο κάτω μέρος του τέμπλου η εργασία είναι διαφορετική από την περίτεχνη, που κοσμεί τα ανώτερα τμήματα του. «Αυτός που το έφτιαχνε δεν πρόλαβε να το τελειώσει και ανέλαβε δεύτερος» μας εξηγεί ο Πατέρας Νικόλαος.
{jumi [myphpfiles/article010.php]}
JavaScript Slideshow Template
Πίσω από το Ναό, στον οποίο βρίσκονται επίσης λείψανα πολλών Αγίων, είναι το Αγίασμα. «Δεν έχουμε πηγή να βγαίνει. Γεμίζει σταγόνα - σταγόνα. Το χειμώνα ανεβαίνει η στάθμη, το καλοκαίρι κατεβαίνει. Δεν στερεύει όμως ποτέ. Οι Πατέρες διηγούνται ότι τα χρόνια τα δύστυχα, η Έλωνα ήταν στρατόπεδο συγκεντρώσεως. Και τότε μόνο στέρεψε…»
Η μικρή σπηλιά στην οποία συγκεντρώνεται το Αγίασμα είναι πλέον φραγμένη. Μια ταμπέλα –αφημένη από παλιά- που καλεί τους πιστούς να μην ρίχνουν κέρματα εξηγεί το λόγο!
Η ΚΛΟΠΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ
Η είδηση για την κλοπή της ιστορικής εικόνας μαζί με τα αφιερώματά της, στις 18 Αυγούστου 2006, έπεσε σαν βόμβα στο Λεωνίδιο και τις γύρω περιοχές που είναι συναισθηματικά συνδεδεμένες με τη Μονή.
 |
| H Μονή Παναγίας της Έλωνας. |
«Ξημερώματα της 18ης Αυγούστου, ανοίγαμε την εκκλησία για τη Θεία Λειτουργία, όπως γίνεται καθημερινά όλο τον Αύγουστο. Τα χάσαμε όταν είδαμε την κορνίζα της Αγίας Εικόνας κάτω στο δάπεδο και την Εικόνα να λείπει» θυμάται ο Πατέρας Νικόλαος. «Όπως μάθαμε στη συνέχεια από την αστυνομία, ο δράστης είχε έρθει πολλές φορές στο μοναστήρι. Ήταν άγνωστος. Έμεινε μέσα τη 17η Αυγούστου και τη νύχτα ενήργησε. Είχε επισημάνει ότι μέσα στο Ιερό, υπάρχει ένα παράθυρο, το μοναδικό που ήταν χωρίς σίδερα. Ήταν σε μια γκρεμίλα, σ’ ένα χάος, ανατριχιάζει κανείς… Είχε δέσει το σχοινί από το καμπαναριό στο σταυρό, κρεμάστηκε σε ύψος 4-5 μέτρων και μπήκε μέσα. Τον ενδιέφεραν τα χρυσαφικά που ήταν πάνω στην Εικόνα. Τώρα τα έχουμε αφαιρέσει…Όταν ανέβαινε την ανηφόρα, όπως εξομολογήθηκε στον πνευματικό των φυλακών Ναυπλίου, αισθανόταν ότι βάσταγε όλον τον κόσμο. Τέτοιο βάρος αισθανόταν»
Ο Πρωτοπρεσβύτερος χαρακτηρίζει θαύμα την εύρεση της Αγίας Εικόνας, τονίζοντας ότι το πρώτο θετικό στοιχείο ήταν ένα κομμάτι σχοινί που είχε απομείνει να κρέμεται από το καμπαναριό, το δεύτερο να έχει τακτική τηλεφωνική επικοινωνία μέσω καρτοκινητού τηλεφώνου. «Πήραν πολλοί, πολλά τηλέφωνα. Όταν επικοινώνησε ο δράστης με το Μητροπολίτη Αλέξανδρο, του λέει θα σου στείλω φωτογραφία. Ο Μητροπολίτης μας του ζήτησε να του στείλει το εγκόλπιο που είχε επάνω στην Εικόνα, δώρο του ιδίου όταν την είχαμε πάει στην Τρίπολη προ πενταετίας. Πράγματι έστειλε το εγκόλπιο με courier, από τη Λακωνία μέσω Αθήνας. Με τα δαχτυλικά αποτυπώματα που υπήρχαν πάνω στο σχοινάκι και στο εγκόλπιο, η αστυνομία εντόπισε το δράστη. Έτσι επέστρεψε στο θρόνο της…»
Μια βουβαμάρα υπήρχε στο Λεωνίδιο, θυμάται ο Πρωτοπρεσβύτερος. «Εμείς εδώ, εκλάψαμε πολύ, προσευχηθήκαμε πολύ όλοι οι Πατέρες. Ολοι αμαρτωλοί είμαστε, αλλά κάποιος λιγότερο, κάποιος εισακούστηκε…»
Η Εικόνα εντοπίστηκε από την Ελληνική Αστυνομία 38 ημέρες μετά την κλοπή της στο Φαρακλό Λακωνίας. Στην τοποθεσία που βρέθηκε χτίστηκε με έξοδα της ΕΛΑΣ εικονοστάσι, στο οποίο τοποθετήθηκε πιστό αντίγραφό της εικόνας, ακριβώς ένα χρόνο μετά τον εντοπισμό της.
ΛΕΩΝΙΔΙ ΚΑΙ ΕΛΩΝΑ
Οι δεσμοί του Λεωνιδίου με τη Μονή είναι ισχυρότατοι. «Από μικρό παιδί θυμάμαι που ερχόμασταν εδώ, πολλά παιδιά. Τα Χριστούγεννα ερχόμασταν με τα πόδια. Και κάθε χρόνο στις 20 Νοεμβρίου, το απόγευμα, μεταφέρουμε την Εικόνα στο Λεωνίδιο. Στο Μετόχι, όπου μένει ένα δεκαήμερο… Και τα χρόνια τα δύστυχα, πριν το ’50, η Αγία Εικόνα ερχόταν στο Μετόχι. Το βράδυ κάνουμε αγρυπνία, κάθε πρωί λειτουργούμε στις πέντε, το απόγευμα επίσης και το πρωί της 1ης Δεκεμβρίου επιστρέφει στο θρόνο της… Όταν φτάνει στο Μύλο, περιμένουν τα παιδιά και την μεταφέρουν στους ώμους. Το ίδιο και στην περιφορά. Ένα δείγμα ότι η νεολαία μας στηρίζει…»αναφέρει ο Πατέρας Νικόλαος. Την παραμονή στο Μετόχι προσφέρεται δείπνο στους ξένους και μετά την περιφορά, γεύμα αγάπης.
Το Λεωνίδιο τιμά την Πολιούχο του με επίσημη θρησκευτική εορτή. Την 21η Νοεμβρίου, τοπική αργία, αξίζει κανείς να βρεθεί στην πόλη, να παρακολουθήσει την εντυπωσιακή περιφορά και να βιώσει αυτό που δένει τους Λεωνιδιώτες με την Έλωνα.
___________
 |  |
| Έγγραφο της Μονής | Έγγραφο της Μονής |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου